Абмеркаванне праектаў нарматыўных прававых актаў

У дадзеным раздзеле з улікам палажэнняў падпункта 9.4 пункта 9 Дырэктывы Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь ад 31 снежня 2010 г. № 4 «О развитии предпринимательской инициативы и стимулировании деловой активности в Республике Беларусь», Закона Рэспублікі Беларусь ад 17 ліпеня 2018 г. № 130-З «О нормативных правовых актах» і пастановы Савета Міністраў Рэспублікі Беларусь ад 28 студзеня 2019 г. № 56 «О публичном обсуждении проектов нормативных правовых актов» утрымліваецца інфармацыя аб распрацаваных Міністэрствам юстыцыі праектах нарматыўных прававых актаў, якія падлягаюць грамадскаму абмеркаванню і могуць аказваць істотны ўплыў на ўмовы ажыццяўлення прадпрымальніцкай дзейнасці.

Падведзены вынікі грамадскага абмеркавання праекта Закона Рэспублікі Беларусь «Аб дзяржаўнай рэгістрацыі і ліквідацыі (спыненні дзейнасці) суб'ектаў гаспадарання».

Падведзены вынікі грамадскага абмеркавання праекта Закона Рэспублікі Беларусь «Аб дзяржаўнай рэгістрацыі і ліквідацыі (спыненні дзейнасці) суб'ектаў гаспадарання», накіраванага на аптымізацыю шэрагу патрабаванняў, што прад'яўляюцца пры стварэнні і ліквідацыі бізнесу, максімальнае выкарыстанне інфармацыйнага абмену паміж дзяржаўнымі органамі.

Арганізатар грамадскага абмеркавання - Міністэрства юстыцыі Рэспублікі Беларусь.

Грамадскае абмеркаванне праекта ажыццяўлялася на Прававым форуме Беларусі ў перыяд з 21 лістапада па 6 снежня 2019 г. Любая асоба магла накіраваць свае прапановы і заўвагі.

Праект знайшоў шырокі водгук сярод грамадзян і юрыдычнай супольнасці. У прыватнасці, па праекту паступілі заўвагі і прапановы ад 30 удзельнікаў грамадскага абмеркавання, сярод якіх 6 каманд юрыдычных факультэтаў вышэйшых навучальных устаноў краіны (Акадэміі МУС, Акадэміі кіравання пры Прэзідэнце Рэспублікі Беларусь, Гродзенскага дзяржаўнага ўніверсітэта імя Янкі Купалы, Беларускага дзяржаўнага ўніверсітэта).

Неабходна адзначыць, што асобныя прапановы і заўвагі выходзяць за рамкі прадмета прававога рэгулявання праекта:

• дзяржаўная рэгістрацыя ўстановы як маёмаснага комплексу;

• змест ўстаноўчых дакументаў юрыдычных асоб;

• наступствы непастаноўкі суб'ектаў гаспадарання на ўлік у адпаведных дзяржаўных органах (арганізацыі).

Наяўнасць шэрагу заўваг і прапаноў тлумачыцца тым, што праект падрыхтаваны з улікам праекта Закона Рэспублікі Беларусь «Аб змене кодэксаў», які прадугледжвае, у тым ліку карэкціроўку Грамадзянскага кодэкса Рэспублікі Беларусь (далей - праект ГК), тэкст якога не можа быць размешчаны разам з тэкстам разгляданага праекта.

У прыватнасці, некаторымі ўдзельнікамі выказаны сумненні ў мэтазгоднасці адмены працэдуры ўзгаднення назвы юрыдычнай асобы і ўстанаўлення дадатковай падставы для неажыццяўлення дзяржаўнай рэгістрацыі ў выпадку неадпаведнасці назвы патрабаванням заканадаўчых актаў.

Разам з тым праектам ГК прапануецца ўсталяваць пералік патрабаванняў да назваў юрыдычных асоб у артыкуле 50 ГК, значна скараціўшы яго ў параўнанні з дзеючым. Гэта дасць магчымасць удасканаліць папярэднюю праверку назвы юрыдычнай асобы, размешчаную на вэб-партале Адзінага дзяржаўнага рэгістру юрыдычных асоб і індывідуальных прадпрымальнікаў (далей - АДР), і ў цэлым спросціць выбар назвы юрыдычнай асобы.

Праект ГК таксама прадугледжвае працэдуру апавяшчэння рэгіструючага органа і крэдытораў аб пачатку працэдуры рэарганізацыі юрыдычнай асобы (за выключэннем рэарганізацыі ў форме пераўтварэння), у сувязі з чым праект рэгламентуе парадак накіравання названага апавяшчэння і дзеянні рэгіструючага органа па ўнясенні адпаведнай інфармацыі ў АДР.

У частцы ўдасканалення парадку прадастаўлення інфармацыі з АДР адзначаем, што артыкул 12 праекта дапоўнены палажэннямі аб магчымасці атрымання інфармацыі з АДР у электронным выглядзе, якая існуе і ў цяперашні час. Разам з названымі спосабамі атрымання інфармацыі праектам уводзіцца дадатковая магчымасць атрымання інфармацыі за плату на аснове заключаных з Міністэрствам юстыцыі дагавораў (гэта можа быць дыстанцыйны доступ да АДР у форме інфармацыйных паведамленняў, абаненцкага абслугоўвання і г.д.).

Акрамя таго, распрацаваным праектам Указа Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь «Аб падаткаабкладанні» прадугледжваецца скарачэнне ў 2 разы памеру дзяржаўнай пошліны, якая спаганяецца за электронную выпіску і прадстаўляецца на працягу 1 хвіліны.

Пры гэтым неабходна адзначыць, што вэб-партал АДР зручны ў выкарыстанні і адаптаваны пад людзей з абмежаванымі магчымасцямі (з 2018 года функцыянуе версія для людзей са слабым зрокам, а ў 2020 годзе плануецца распрацоўка мабільнай версіі партала).

Пунктам 6 артыкула 27 праекта пазначаецца новы механізм актуалізацыі звестак, якiя ўтрымлiваюцца ў АДР, - самастойна рэгіструючым органам (без удзелу юрыдычнай асобы) у выпадках, калі юрыдычная асоба рэарганізавана ці змяніла сваю назву і адначасова з'яўляецца ўласнікам маёмасці, заснавальнікам (удзельнікам) іншай юрыдычнай асобы. У выпадку рэарганізацыі юрыдычнай асобы ў форме падзелу такое ўнясенне інфармацыі ў АДР не можа мець месца, паколькі пры дадзенай форме рэарганізацыі ствараецца некалькі юрыдычных асоб - правапераемнікаў і вызначэнне таго, хто з правапераемнікаў стане новым удзельнікам іншай юрыдычнай асобы (фактычна заменіць яго), без удзелу гэтых правапераемнікаў, г.зн. рэгіструючым органам, немагчыма.

Шэраг пытанняў, якія паступілі ў ходзе грамадскага абмеркавання, патрабуе дадатковай праработкі з зацікаўленымі, у тым ліку:

• уключэнне ў праект парадку электроннай дзяржаўнай рэгістрацыі суб'ектаў гаспадарання, а таксама парадку спынення дзейнасці індывідуальнага прадпрымальніка;

• усталяванне магчымасці размяшчэння юрыдычных асоб іншых арганізацыйна-прававых формаў, акрамя прыватных унітарных прадпрыемстваў і сялянскіх (фермерскіх) гаспадарак, у жылых памяшканнях;

• вядзенне АДР на двух дзяржаўных мовах.

Па выніках праработкі каментарыяў, якія паступілі, парадку 40 заўваг і прапаноў распрацоўшчыкам праекта ўлічаныя. Так, у прыватнасці:

• удакладнена прэамбула праекта, а таксама вызначаны тэрміны «суб'екты гаспадарання» і «дзяржаўная рэгістрацыя»;

• паменшаны тэрмін захоўвання электронных рэгістрацыйных спраў суб'ектаў гаспадарання, выключаных з АДР (з 75-ці да 50-ці гадоў);

• тэрміналагічна скарэкціраваны паняцці, якія адносяцца да электроннай пошты юрыдычнай асобы, індывідуальнага прадпрымальніка (кірунак, дастаўка, атрыманне);

• устаноўлены тэрмін, на працягу якога абвешчаны статутны фонд, несфарміраваны на працягу дванаццаці месяцаў з даты дзяржаўнай рэгістрацыі, павінен быць паменшаны да фактычна сфарміраванага (15 рабочых дзён) (артыкул 17);

• тэрмін дзеяння легалізаванай выпіскі, якая прадстаўляецца ў рэгіструючы орган, павялічаны з 3-х да 6-ці месяцаў (артыкулы 19 і 20);

• норма аб дакументах, што прадстаўляюцца для дзяржаўнай рэгістрацыі, скарэкціравана ў частцы яе распаўсюджвання на ўсе віды змяненняў, якiя ўносяцца ў статут юрыдычнай асобы (пункт 4 артыкула 20);

• тэрмін для ўнясення змяненняў у статут і прадстаўлення іх для дзяржаўнай рэгістрацыі павялічаны да 15 рабочых дзён (артыкулы 19 і 20), а тэрмін для накіравання апавяшчэнняў - да 5-ці рабочых дзён (артыкулы 22 і 23);

• устаноўлена магчымасць накіравання паведамленнняў асобамі, якія дзейнічаюць па даверанасці (артыкул 22), а таксама ўнесена ўдакладненне для прадстаўлення апавяшчэнняў пры ліквідацыі арганізацыі (спыненні дзейнасці індывідуальнага прадпрымальніка) (пункт 6 артыкула 22);

• паняцце «адмова ў дзяржаўнай рэгістрацыі» выключаецца з прычыны адсутнасці падставы для яго (пункт 3 артыкула 28);

• устаноўлены тэрмін захоўвання дакументаў, якія сведчаць аб неажыццяўленні дзяржаўнай рэгістрацыі (адзін год), з адначасовым змяншэннем да аднаго года тэрміну для абскарджання неажыццяўлення дзяржаўнай рэгістрацыі (артыкул 28).

Міністэрства юстыцыі выказвае падзяку і ўдзячнасць удзельнікам абмеркавання за неабыякавасць, глыбокае вывучэнне пытанняў і каштоўныя прапановы.